Przemówienie podczas spotkania z przywódcami religijnymi i przedstawicielami świata polityki, kultury i sztuki

Jeden z waszych największych poetów napisał: "Słowo, nowe, a jednocześnie stare. . . Słowo, które jest jak duch, jest skarbnikiem bogactw świata niewidzialnego: zna ono opowieści nigdy nie słyszane, czyta księgi nigdy nie spisane" (Nizami, Siedem Podobizn). Obraz ten nawiązuje do czegoś, co drogie jest trzem wielkim religiom obecnym w tym kraju: żydowskiej, chrześcijańskiej i muzułmańskiej. Według nauczania każdej z nich, Jedyny Bóg, odziany w niezgłębioną tajemnicę, postanowił przemówić do człowieka, zapraszając go, by poddał się Jego woli.

2. Pomimo dzielących nas różnic, czujemy się razem wezwani, by zadzieżgać więzy wzajemnego szacunku i dobrej woli. Jestem świadom tego wszystkiego, co czynią przywódcy religijni Azerbejdżanu, aby wspierać tolerancję i wzajemne zrozumienie. Oczekuję na jutrzejsze spotkanie z przedstawicielami trzech wielkich religii monoteistycznych, abyśmy mogli razem potwierdzić nasze przekonanie, że religia nie może służyć do zwiększania rywalizacji i nienawiści, ale do wspierania miłości i pokoju.

Z tego kraju, który uznawał i dalej uznaje tolerancję za najwyższą wartość dla zdrowego życia społeczeństwa, pragniemy oznajmić światu: dość już wojen prowadzonych w imię Boże! Koniec z profanowaniem Jego świętego imienia! Przybyłem do Azerbejdżanu jako ambasador pokoju. Dopóki tylko starczy mi tchu, będę wołał: "Pokój, w imię Boże!" A gdy słowo dołączy do słowa, powstanie chór, symfonia, która dotrze to każdej duszy, zgasi nienawiść, rozbroi serca.

3. Chwała wam, wyznawcy islamu w Azerbejdżanie, za otwartą gościnność, która jest drogą wartością waszej religii i waszego ludu i za przyjmowanie wyznawców innych religii jako braci i sióstr.

Chwała wam, żydzi którzy, z odwagą i stałością, utrzymujecie starożytną tradycję dobrego sąsiedztwa, ubogacając ten kraj wartościowym i głębokim wkładem.

Chwała wam, chrześcijanie, którzy daliście tak wiele, zwłaszcza przez starożytny Kościół Albańczyków, kształtując tożsamość tej ziemi. Chwała zwłaszcza tobie, Kościele prawosławny, świadku Bożej przyjaźni z człowiekiem i hymnie wychwalającym Jego piękno. Gdy rozpętała się w tym regionie wściekłość ateizmu, przyjąłeś dzieci Kościoła katolickiego, którzy utracili swe miejsca kultu i swych pasterzy i dałeś im łączność z Chrystusem przez łaskę świętych sakramentów.

Niech będzie chwała Bogu za to świadectwo miłości, składane przez trzy wielkie religie! Niech wzrasta ono i staje się coraz mocniejsze, gasząc rosą uczucia i przyjaźni istniejące jeszcze źródła odmienności!

4. Szlachetne Panie i Panowie, poza światem religii, reprezentujecie świat kultury, sztuki i polityki. Jakież niezwykłe powołanie otrzymaliście i jakie nosicie na swych barkach olbrzymie odpowiedzialności! Tak wielu ludzi dziś czuje się zagubionymi i poszukującymi tożsamości.

Mówię do was, przedstawiciele kultury i sztuki: piękno, jak wiecie, jest światłem ducha. Dusza, gdy jest spokojna i pojednana, gdy żyje w harmonii z Bogiem i wszechświatem, wydaje z siebie światło, które samo jest już pewnego rodzaju pięknem. Świętość to nic innego, jak pełnia piękna, odbija ona bowiem w sobie, na swoją miarę, pełne piękno Stwórcy. Jeszcze raz zacytuję waszego poetę Nizamiego: "Ludzie rozumni to te anioły, które noszą imiona ludzkie. Rozumność jest czymś cudownym" (Siedem podobizn).

Drodzy przyjaciele, mężczyźni i kobiety świata kultury i sztuki, przekazujcie upodobanie do piękna tym wszystkich, których spotkacie! Jak uczą nas starożytni, piękno, prawda i dobro związane są ze sobą nierozłącznie.

5. W ziemi tej nikt, kto oddaje się kulturze i sztuce nie może czuć się bezużyteczny i nieuznawany. Wkład ten jest nieodzowny dla przyszłości ludu azerskiego. Jeśli odrzuci się na bok kulturę, jeśli zaniedba się sztukę i wzgardzi nią, to zagrożone zostaje samo przetrwanie cywilizacji, powstrzymane jest wtedy bowiem przekazywanie tych wartości, które stanowią najgłębszą tożsamość danego ludu.

W niedawnej przeszłości studium kultur narodowych cechowało się często ujęciem materalistycznym i neopogańskim. Jest waszym zadaniem, szlachetne Panie i Panowie, by odkryć ponownie całe dziedzictwo waszej cywilizacji jako źródło zawsze obowiązujących wartości. W ten sposób będziecie mogli przygotować odpowiednie podręczniki dla ludzi młodych, pragnących poznać prawdziwe bogactwo historii swego kraju, aby budować swe życie obywatelskie na trwałym fundamencie.

6. Zwracam się do was, mężczyźni i kobiety świata polityki! Waszą szczególną pracą jest służba wspólnemu dobru, wspierani prawa i sprawiedliwości, gwarancji wolności i pomyślności dla wszystkich. Ale polityka to także obszar pełen niebezpieczeństw. Samolubne poszukiwanie osobistej korzyści łatwo może wziąć górę, ku szkodzie uczciwemu oddaniu na rzecz dobra wspólnego. Wielki Nizami ostrzega: "Nie jedzcie w obecności tych, którzy są głodni, a jeśli to czynicie, zaproście wszystkich do stołu" (Siedem podobizn).

Polityka wymaga uczciwości i jawności. Ludzie powinni móc czuć się zrozumiani i chronieni. Powinni móc widzieć, że ich przywódcy pracują nad zbudowaniem dla nich lepszej przyszłości. Oby nie było tak, że gdy ludzie stają przed sytuacjami coraz większej nierówności społecznej, to zaczynają odczuwać niebezpieczną nostalgię za przeszłością

Ci, którzy przyjmują odpowiedzialność za zarządzanie sprawami publicznymi niech się nie oszukują: ludzie nie zapominają! Tak samo, jak pamiętają z wdzięcznością tych, którzy uczciwie trudzili się w służbie wspólnego dobra, tak samo przekazują swym dzieciom i wnukom gorzką krytykę tych, którzy nadużywali władzy, aby sami się bogacić.

7. Jest zwłaszcza jedna rzecz, którą chciałbym powiedzieć wam, mężczyźni i kobiety świata religii, kultury, sztuki i polityki: spójrzcie na waszych młodych i nie szczędźcie żadnych wysiłków dla jej dobra! Są oni potencjałem jutra. Trzeba im zapewnić szansę na naukę i pracę, zgodnie z ich skłonnościami i możliwościami. Przede wszystkim, konieczna jest troska, aby wykształcić w nich ważne wartości, które są czymś trwałym i nadają sens życiu i jego zajęciom.

W tym zadaniu, wy zwłaszcza, którzy należycie do świata kultury, sztuki i polityki, powinniście widzieć w religii swego sprzymierzeńca . Jest ona waszym pomocnikiem, gdy dajecie młodym poważne rzeczy, którymi powinni się zająć. Jakiż właściwie ideał może lepiej umotywować dążenie do prawdy, piękna i dobra niż wiara w Boga, który objawia umysłowi nieograniczony zasięg swej najwyższej doskonałości?

Wy zaś, mężczyźni i kobiety religii, powinniście coraz bardziej angażować się w głoszenie ze szczerością i otwartością wartości, w które wierzycie, bez odwoływania się do nieuczciwych środków, które zubażają i zdradzają ideały, które potwierdzacie. Przyjrzyjcie się uważnie istocie tych ideałów i unikajcie sposobów przekonywania, które nie szanują godności i wolności osoby ludzkiej.

8. W jednej ze swych modlitw do Boga Nizami napisał: "Jeśli twój sługa . . . okazał się nazbyt śmiała, formułując swą modlitwę, jego woda ciągle należy do Twojego morza . . . Gdyby mówił setką języków, w każdym z nich by Cię chwalił; gdyby zamilkł, jak ci zapomniani, Ty zrozumiałbyś język tego, któremu brak słów" (Leila i Madżnun).

Z tej kosmopolitycznej ziemi niech wzniesie się modlitwa setki różnych języków ku żywemu Bogu, który słucha przede wszystkim tych, którzy są biedni i zapomniani.

Niech na wszystkich tu obecnych, na wasz lud, na waszą przyszłość zstąpi błogosławieństwo Wszechmogącego Boga, przynosząc pomyślność i pokój wszystkim!