Przemówienie podczas spotkania ekumenicznego w Jerozolimie

Czyż muszę mówić, że to nasze spotkanie dzisiejszego wieczoru napawa mnie wielką otuchą? Potwierdza ono, że weszliśmy na drogę wiodącą do lepszego wzajemnego poznania, pragnąc przezwyciężyć nieufność i rywalizacje odziedziczone z przeszłości. Tutaj w Jerozolimie — mieście, gdzie nasz Pan Jezus Chrystus umarł i zmartwychwstał — Jego słowa rozbrzmiewają szczególnie donośnie, zwłaszcza te, które wypowiedział w wieczór przed śmiercią: «aby wszyscy stanowili jedno, (...) aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał» (J 17, 21). Właśnie w odpowiedzi na tę modlitwę Chrystusa gromadzimy się tutaj jako uczniowie jednego Pana mimo smutnych podziałów między nami, ożywieni wspólną świadomością, że Jego wola nakazuje nam oraz Kościołom i Wspólnotom kościelnym, które reprezentujemy, iść drogą pojednania i pokoju.

Dzisiejszy dzień przypomina mi historyczne spotkanie, do jakiego doszło tu — w Jerozolimie — pomiędzy moim poprzednikiem papieżem Pawłem VI i patriarchą ekumenicznym. Wydarzenie to położyło podwaliny nowej ery w relacjach między naszymi Kościołami. W latach, które upłynęły od tamtej pory, przekonaliśmy się, że droga do jedności jest trudna. To nie powinno nas zniechęcać. Musimy być cierpliwi i wytrwali i nadal bez wahania iść naprzód. Serdeczny uścisk papieża Pawła i patriarchy Atenagorasa pozostaje proroczym znakiem i źródłem inspiracji, przynaglającym nas do nowych wysiłków, które pozwolą nam spełnić Bożą wolę.

2. Nasze pragnienie pełniejszej jedności chrześcijan zyskuje szczególny sens w kraju, gdzie narodził się nasz Zbawiciel, i w Świętym Mieście Jerozolimie. Tutaj, w obecności różnych Kościołów i Wspólnot, pragnę raz jeszcze stwierdzić, że kościelny uniwersalizm respektuje w pełni uprawnione odmienności. Bogactwo i piękno waszych obrzędów liturgicznych oraz waszych duchowych, teologicznych i kanonicznych tradycji i instytucji jest świadectwem bogactwa objawionego przez Boga i niepodzielnego dziedzictwa Kościoła powszechnego, jakie rozwinęło się w ciągu stuleci na Wschodzie i na Zachodzie. Istnieje uprawniona różnorodność, która nie sprzeciwia się bynajmniej jedności Ciała Chrystusa, ale raczej dodaje splendoru Kościołowi i przyczynia się w znacznej mierze do realizacji jego misji (por. Ut unum sint, 50). Żadna cząstka tego bogactwa nie może zagubić się w pełniejszej jedności, do jakiej dążymy.

3. Podczas niedawnego Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, obchodzonego w roku Wielkiego Jubileuszu, wielu z was modliło się wspólnie o głębsze zrozumienie i ściślejszą współpracę między wszystkimi uczniami Chrystusa. Kierowaliście się świadomością, że wszyscy uczniowie Pańscy otrzymali wspólną misję — mają służyć Ewangelii w Ziemi Świętej. Im ściślej zjednoczymy się w modlitwie wokół Chrystusa, tym odważniej będziemy umieli stawić czoło bolesnej, ludzkiej rzeczywistości podziałów między nami. Pielgrzymią drogę Kościoła przez nowe stulecie i nowe tysiąclecie wytycza tkwiące w jego naturze powołanie do jedności. Prośmy Boga, aby natchnął nowym duchem zgody i solidarności Kościoły, które muszą rozwiązywać praktyczne problemy nękające społeczność chrześcijańską w Jerozolimie i w Ziemi Świętej.

4. Braterska współpraca między chrześcijanami Świętego Miasta nie jest jedną z dróg do wyboru, ale odgrywa samoistną rolę w głoszeniu miłości, którą Ojciec okazał światu, zsyłając swego jedynego Syna (por. J 3, 16). Tylko w duchu wzajemnego szacunku i poparcia chrześcijańska obecność może się tu rozwijać w ramach społeczności żyjącej swoimi tradycjami i z ufnością podejmującej problemy społeczne, kulturowe i polityczne w stale zmieniającej się sytuacji. Tylko pod warunkiem wzajemnego pojednania chrześcijanie mogą w pełni włączyć się w budowę Jerozolimy jako «Miasta Pokoju» dla wszystkich narodów. W Ziemi Świętej, gdzie chrześcijanie żyją obok wyznawców judaizmu i islamu, gdzie każdy prawie dzień przynosi napięcia i konflikty, trzeba koniecznie położyć kres zgorszeniu, jakie powstaje na skutek niezgody i sporów między nami. W tym mieście należy zagwarantować chrześcijanom, żydom i muzułmanom możliwość życia razem w klimacie braterstwa i wolności, godności, sprawiedliwości i pokoju.

5. Drodzy bracia w Chrystusie, moją intencją było nadanie obchodom Jubileuszowego Roku 2000 przez Kościół katolicki wyrazistego charakteru ekumenicznego. Otwarcie Drzwi Świętych w bazylice św. Pawła za Murami, w którym uczestniczyli przedstawiciele bardzo wielu Kościołów i Wspólnot kościelnych, było symbolem naszego wspólnego przejścia przez «bramę», którą jest Chrystus: «Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony» (J 10, 9). Na tym właśnie polega nasza ekumeniczna wędrówka: jest wędrówką w Chrystusie i przez Chrystusa Zbawiciela, wiodącą do wiernego wypełnienia zamysłu Ojca. Z pomocą łaski Bożej dwutysięczna rocznica wcielenia Słowa stanie się «czasem pomyślnym», rokiem łaski dla ruchu ekumenicznego. W duchu starotestamentowych jubileuszów jest to czas dany nam przez Opatrzność, abyśmy nawrócili się do Boga i prosili Go o przebaczenie za krzywdy, jakie członkowie naszych Kościołów wyrządzili sobie nawzajem w ciągu dziejów. Jest to stosowny czas, ażeby prosić Ducha Prawdy, by pomagał naszym Kościołom i Wspólnotom prowadzić coraz owocniejszy dialog teologiczny, który pozwoli nam pogłębić znajomość prawdy i osiągnąć pełnię komunii w Ciele Chrystusa. Nasz dialog przerodzi się wówczas z wymiany idei w wymianę darów: będzie bardziej autentycznym dzieleniem się miłością, którą Duch nieustannie rozlewa w naszych sercach.

Wielce Błogosławiony Patriarcha przypomniał nam modlitwę, jaką zanosił Chrystus w przeddzień swej męki i śmierci. Ta modlitwa jest Jego ostatnią wolą i testamentem, a dla nas wyzwaniem. Jak na nie odpowiemy? Drodzy bracia w Chrystusie, z sercami pełnymi nadziei i niezłomnej ufności uczyńmy trzecie millennium chrześcijaństwa tysiącleciem odzyskanej radości w jedności i pokoju Ojca, Syna i Ducha Świętego. Amen.