Przemówienie do uczestników kursu zorganizowanego przez Penitencjarię Apostolską

Witam przede wszystkim kard. Jamesa Francisa Stafforda, który po raz pierwszy towarzyszy jako Wielki Penitencjarz tej wybranej grupie nauczycieli i studentów, oraz pracowników Trybunału. Cieszę się, że są tu obecni również zasłużeni członkowie różnych zakonów, którzy pełnią posługę pojednania w patriarchalnych bazylikach Rzymu, służąc wiernym miasta i świata. Serdecznie wszystkich pozdrawiam.

Wielki dar dla wierzących

2. Przed trzydziestu laty został wprowadzony w życie we Włoszech nowy «Obrzęd Pokuty», ogłoszony kilka mięsięcy wcześniej przez Kongregację ds. Kultu Bożego. Warto przypomnieć tę datę, gdyż kapłani i wierni otrzymali wówczas cenne narzędzie służące odnowie spowiedzi sakramentalnej, obejmujące zarówno przesłanki doktrynalne, jak i wskazówki w zakresie godnej celebracji liturgicznej. Chciałbym zwrócić uwagę na duży wybór tekstów z Pisma Świętego oraz modlitw, zamieszczonych w nowym «Obrzędzie», dzięki którym to sakramentalne spotkanie jest pięknym i godnym wyznaniem wiary i uwielbieniem Boga.

Należy również podkreślić nowość formuły rozgrzeszenia sakramentalnego, która jaśniej ukazuje wymiar trynitarny tego sakramentu: miłosierdzie Ojca, paschalną tajemnicę śmierci i zmartwychwstania Syna, wylanie Ducha Świętego.

3. Dzięki nowemu «Obrzędowi Pokuty», tak bogatemu w treści biblijne, teologiczne i liturgiczne, Kościół pomaga nam przeżywać sakrament przebaczenia w duchu Chrystusa zmartwychwstałego. Ewangelista wspomina, że w dniu Wielkanocy Jezus wszedł do Wieczernika, choć drzwi były zamknięte, tchnął na uczniów i powiedział: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane» (J 20, 22). Jezus przekazuje swego Ducha, który jest «odpuszczeniem wszystkich grzechów», jak mówi Mszał Rzymski (por. sobota siódmego tygodnia wielkanocnego, modlitwa nad darami), aby penitent uzyskał przebaczenie i pokój przez posługę prezbiterów.

Owocem sakramentu jest nie tylko odpuszczenie grzechów, nieodzowne dla tego, który zgrzeszył. Daje on również «prawdziwe 'zmartwychwstanie duchowe', przywrócenie godności i dóbr życia dzieci Bożych. Najcenniejszym z tych dóbr jest przyjaźń z Bogiem» (Katechizm Kościoła Katolickiego, 1468).

Złudzeniem byłoby dążyć do świętości, zgodnie z powołaniem otrzymanym od Boga, bez częstego i gorliwego korzystania z sakramentu nawrócenia i uświęcenia.

Perspektywa powszechnego powołania do świętości, którą ukazałem jako duszpasterską drogę Kościoła na początku trzeciego tysiąclecia (por. Novo millennio ineunte, 30), znajduje w sakramencie pojednania trwały fundament (por. tamże, 37). Jest on bowiem sakramentem przebaczenia, łaski i spotkania, które odradza, uświęca i wraz z Eucharystią towarzyszy chrześcijanom w drodze do doskonałości.

Oczyszcza, oświeca, jednoczy z Chrystusem

4. Ze swej istoty sakrament pojednania przynosi oczyszczenie, zarówno przez czyny penitenta, który otwierając swe sumienie, wyraża głębokie pragnienie uzyskania przebaczenia i odrodzenia, jak i dzięki wylaniu łaski sakramentalnej, która oczyszcza i odnawia. Nigdy nie będziemy tak święci, żeby sakramentalne oczyszczenie nie było nam potrzebne. Pokorna spowiedź, odbyta w duchu miłości, sprawia, że nasza służba Bogu i nasze motywacje stają się coraz czystsze.

Pokuta jest sakramentem oświecenia. Słowo Boże, łaska sakramentalna, zachęty spowiednika inspirowane Duchem Świętym, autentyczne «kierownictwo duchowe», pokorna refleksja penitenta oświecają jego sumienie, pozwalają mu zrozumieć zło, które popełnił, i pomagają mu, aby znów czynił dobro. Ten, kto spowiada się często i pragnie rozwijać się duchowo, wie, że otrzymuje w sakramencie nie tylko Boże przebaczenie i łaskę Ducha Świętego, lecz również cenne światło na swą drogę do doskonałości.

W sakramencie pokuty dokonuje się również spotkanie z Chrystusem, które z Nim jednoczy. Od jednej spowiedzi do drugiej wierny stopniowo doświadcza coraz głębszej komunii z miłosiernym Panem, aż do pełnego utożsamienia się z Nim, polegającego na doskonałym «życiu w Chrystusie», które jest warunkiem autentycznej świętości.

Sakrament pokuty, traktowany jako spotkanie z Bogiem Ojcem, przez Chrystusa w Duchu Świętym, ukazuje nie tylko swe piękno, lecz również konieczność jego ciągłego i gorliwego sprawowania. Jest on też darem dla nas, kapłanów, bo choć zostaliśmy powołani do pełnienia posługi sakramentalnej, także my dopuszczamy się uchybień, które muszą być odpuszczone. Radość z udzielania przebaczenia łączy się z radością jego uzyskania.

5. Na wszystkich spowiednikach ciąży odpowiedzialność za sprawowanie tej posługi z dobrocią, mądrością i odwagą. Powinni czynić wszystko, aby penitenci cenili sobie spowiedź i chętnie do niej przystępowali. To spotkanie bowiem oczyszcza i odnawia na drodze do doskonałości chrześcijańskiej i w pielgrzymowaniu do niebieskiej ojczyzny.

Drodzy spowiednicy, życzę wam, aby łaska Pańska uczyniła z was godne sługi «słowa pojednania» (por. 2 Kor 5, 19), i zawierzam waszą cenną posługę dziewiczej Matce Boga i Matce naszej, którą Kościół w okresie Wielkiego Postu w jednej z Mszy św. Jej poświęconych nazywa «Matką Pojednania».

W tym duchu z serca wam wszystkim błogosławię.