> Publikacje JP2online> Praca i nauka społ...> Ubogi - nasz naucz...

Ubogi - nasz nauczyciel

Sam doświadczył w młodości ubóstwa, w czasach II wojny światowej i w latach powojennych. W czasie podróży po świecie odwiedzał dzielnice nędzy, postanowił również utworzyć w Watykanie schronisko dla bezdomnych. Jan Paweł II do społecznej nauki Kościoła wprowadził pojęcie „opcja na rzecz ubogich”.

Przewiń oś czasu

14 września 1981

Wydanie encykliki Laborem exercens.

30 grudnia 1987

Wydanie encykliki Solicitudo rei socialis.

1 maja 1991

Wydanie encykliki Centesimus annus.

W slumsach Rio

Ojciec Andrzej Rębacz opowiada historię papieskiego pierścienia pozostawionego w Rio de Janeiro w czasie jednej z papieskich podróży do Brazylii.

Bezdomni w Watykanie

Dzięki Janowi Pawłowi II w Watykanie powstało pierwsze „schronisko dla ubogich”. Pomysł wyszedł od Matki Teresy z Kalkuty, która podczas jednego ze spotkań, zaproponowała Papieżowi stworzenie miejsca, w którym ludzie w kryzysie bezdomności będę mogli znaleźć wsparcie. Dom został otwarty 21 maja 1988 roku. Jego prowadzeniem zajmują się Misjonarki Miłości.

"Miłość do Chrystusa nie może w nas nie obudzić głębokiej miłości do braci. W tym i tylko w tym tkwi cały sens Ewangelii. Liczą się nie słowa, lecz czyny" – przypomniał Papież podczas otwierania Domu dla Ubogich w maju 1988 roku.

Nauczanie papieskie – różne wymiary ubóstwa

Ubóstwo jest istotnym elementem nauczania i działalności Jana Pawła II. Ta troska o ludzi ubogich ma swoje źródło w antropologii Jana Pawła II, gdzie istotne miejsce zajmuje pojęcie godności człowieka, zbudowanej na relacji i podobieństwie do Pana Boga. Taki sposób patrzenia na świat zaowocował przekonaniem Papieża, któremu dawał wyraz przez cały swój pontyfikat, przypominając, że drogą Kościoła jest człowiek. Każdy człowiek, także, a może zwłaszcza, ubogi, chory, cierpiący.

Postawa wrażliwości na ubogich wyrasta z samej Ewangelii. „Sam Chrystus w ubogich niejako pełnym głosem odwołuje się do miłości swoich uczniów”, (Sobór Watykański II Gaudium et spes, 88). To właśnie winno pobudzać nas do naśladowania przykładu Chrystusa, który „będąc bogaty, dla nas stał się ubogim, aby nas ubóstwem swoim ubogacić” (por. 2 Kor 8, 9).

Drogę przezwyciężenia ubóstwa widzi Jan Paweł II przede wszystkim w opcji na rzecz ubogich, którą czasem też nazywał „miłością preferencyjną na rzecz ubogich”. Jest to zaproszenie do tego, aby postrzegać ubóstwo nade wszystko jako problem moralny, a nie wyłącznie ekonomiczny. Istotą „opcji na rzecz ubogich” jest pomoc osobom w przezwyciężeniu ubóstwa i wzięciu odpowiedzialności za życie swoje i wspólnoty.

W encyklikach takich jak "Centessimus annus", "Laborem exercens" czy "Solicitudo rei socialis" podkreślał ważną zasadę nauki społecznej Kościoła, czyli powszechne przeznaczenie dóbr. W skrócie chodzi o to, że bogactwa ziemi nie mogą być zawłaszczone tylko przez pewną grupę ludzi, gdyż są przeznaczone dla wszystkich. Dlatego ci, którzy wiele posiadają, mają obowiązek dzielenia się z innymi. Nie zdejmuje to jednak z ludzi i krajów ubogich odpowiedzialności za podejmowanie własnej inicjatywy w celu przezwyciężania ubóstwa.

Papież mówi także o ubóstwie duchowym, które polega na braku wartości wyższych w życiu ludzkim, a także pozbawianiu ludzi podstawowych praw, np. do wolności religijnej czy inicjatywy gospodarczej czy zrzeszania się.

Słowa papieża

„Módlmy się żarliwie o ewangeliczną mądrość, która pozwoli nam zrozumieć tę więź miłości, jaka łączy ubogich z Jezusem i Jego uczniami! W istocie, Boski Mistrz używa słowa «brat» zarówno w odniesieniu do ucznia, jak i do ubogiego, ogarniając ich niejako tą samą miłością. Tak! Dla ucznia Chrystusa ubogi jest bratem, którego ma przyjąć i kochać, a nie kimś obcym, komu poświęca się okazjonalnie trochę czasu i uwagi. Ubodzy są także naszymi «nauczycielami»; pomagają nam zrozumieć, kim my wszyscy jesteśmy przed Bogiem: żebrakami proszącymi o miłość i zbawienie” .

Przesłanie z okazji VI Międzynarodowego spotkania biskupów i kapłanów, przyjaciół Wspólnoty św. Idziego, Rzym, 7 lutego 2004 r.