> Publikacje JP2online> 4. Pontyfikat, lat...> Spotkania z naukow...

Spotkania z naukowcami i ludźmi kultury

Karol Wojtyła sam był twórcą kultury, poetą i aktorem, a także filozofem reprezentującym nurt personalizmu. W czasach krakowskich utrzymywał żywy kontakt ze środowiskami artystycznymi oraz naukowymi. To samo – ale w znacznie szerszej skali – kontynuował, gdy został wybrany papieżem.

Przewiń oś czasu

1980

Spotkanie zorganizowane przez prof. Jerzego Janika w Castel Gandolfo z udziałem papieża i kilku naukowców.

1983-1998

Seria 8 spotkań naukowców z papieżem organizowana przez ks. Józefa Tischnera i Krzysztofa Michalskiego.

Dyskusje z naukowcami

Za czasów krakowskich bp Karol Wojtyła spotykał się z naukowcami z różnych dziedzin: fizykami, lekarzami, filozofami, i przysłuchiwał się im dyskusjom. Stale śledził rozwój nauk humanistycznych, ścisłych oraz przyrodniczych. Stąd zrodziły się słynne spotkania w Castel Gandolfo. Prapoczątki tych rozmów sięgają roku 1980, kiedy to fizyk prof. Jerzy Janik, krakowski znajomy bp. Wojtyły, zorganizował w letniej rezydencji papieża parodniowe spotkanie dla grupy uczonych. Ich dyskusjom przysłuchiwał się Papież, czasem zabierając głos. Dyskusje przedstawicieli różnych nauk organizowane przez prof. Janika odbywały się w letniej rezydencji papieża do końca pontyfikatu.

Fenomen Castel Gandolfo

W spotkaniu w 1980 r. wzięli udział ks. Józef Tischner oraz Krzysztof Michalski. Ci dwaj polscy filozofowie, założyciele Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, zorganizowali w Castel Gandolfo inną serię seminariów, na które zapraszali intelektualistów z całego świata o bardzo różnych poglądach. Od 1983 do 1998 roku odbyło się 8 takich spotkań, a brali w nich udział m.in.: filozofowie: Paul Ricoeur, Hans-Georg Gadamer, Robert Spaemann, Emmanuel Levinas, Leszek Kołakowski; historycy: Aleksander Gieysztor czy Emmanuel Le Roy Ladurie, a także wielu innych, spośród Polaków np. Bronisław Geremek, Adam Michnik, Jerzy Turowicz czy Zbigniew Brzeziński. Krzysztof Michalski zaprosił także finansistę George’a Sorosa, którego wspomina jako jedyną osobę, na której Jan Paweł II nie zrobił wrażenia.

Papież głównie przysłuchiwał się dyskusjom dotyczącym ważnych problemów współczesnego świata, takim jak: człowiek w nauce, społeczeństwo obywatelskie, społeczeństwo liberalne, tożsamość w czasach zmiany itd. Jak wspomina Krzysztof Michalski: „Czegoś takiego nie było dawno, jeśli w ogóle było kiedykolwiek: przez kilkanaście lat grupa wybitnych uczonych – religijnych bądź nie (a jeśli religijnych to różnych wyznań), z różnych krajów , z różnych dyscyplin, różnych ideologii – spotykała się w letniej rezydencji papieża – także z nim – by przez parę dni dyskutować o problemach, jakie uważała za ważne” (Rozmowy w Castel Gandolfo, Wprowadzenie.)

Te spotkania dobitnie pokazują otwartość Jana Pawła II na różne nurty we współczesnej nauce. Papież w swoim nauczaniu pokazywał, iż nie ma sprzeczności między ustaleniami naukowymi a wiarą, lecz te dwie rzeczywistości nawzajem się uzupełniają. Dobitnie wyraził to w pierwszych słowach encykliki Fides et Ratio , pisząc iż „Wiara i rozum (Fides et ratio) są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy”.

A co Pan myśli o superstrunach?

Abp Józef uczestniczył w dyskusjach Jana Pawła II z naukowcami. Opowiada historię o spotkaniu papieża z japońskim fizykiem.

Uczynić z życia arcydzieło

Zainteresowanie Papieża kwestiami kultury wynika z jego wcześniejszych doświadczeń życiowych oraz zanurzenia w historii Polski. To przecież dzięki kulturze Polska przetrwała przez 123 lata zaborów, nie istniejąc na mapie jako państwo. Jan Paweł II zdawał sobie sprawę, jak wielką rolę odgrywa kultura dla poszczególnych krajów i każdego człowieka.

Papież Polak rozumiał kulturę bardzo szeroko; malarstwo, muzyka, rzeźba i dzieła literackie są to wytwory kultury, natomiast sama kultura jest zjawiskiem znacznie szerszym. Jak mówił Jan Paweł II w siedzibie UNESCO: „Kultura jest właściwym sposobem istnienia i bytowania człowieka (...) jest tym przez co człowiek staje się bardziej człowiekiem: bardziej „jest””. W tym szerokim rozumieniu kultura obejmuje wszelkie wytwory człowieka, w tym także ludzką pracę. Jak pisał Papież w „Pamięci i tożsamości” definicję kultury „najpierwotniejszą i najbardziej kompletną” są biblijne słowa „Czyńcie sobie ziemię poddaną”.

Kilka istotnych elementów kultury to: jej związek z prawdą, pięknem oraz rola dla poszczególnych wspólnot narodowych. Znajomość prawdy o sobie samym i o świecie pozwala prawidłowo kształtować świat widzialny, a zatem tworzyć kulturę. Element piękna jest głęboko wpisany w kulturę człowieka i wyraża się w dziełach sztuki: malarstwa, muzyki, architektury itd. A każdy naród żyje dziełami swojej kultury, stanowi ona niejako tożsamość narodu. (por. Pamięć i tożsamość, nr 15. Naród i kultura).
Jan Paweł II wielokrotnie spotykał się z twórcami kultury. Słynny jest jego List do artystów z 1999 r., w którym pisze: „Nie wszyscy są powołani, aby być artystami w ścisłym sensie tego słowa. Jednak według Księgi Rodzaju, zadaniem każdego człowieka jest być twórcą własnego życia: człowiek ma uczynić z niego arcydzieło sztuki”.
Papież słuchał wielokrotnie występów chórów, muzyki poważnej, ale również wykazywał otwartość na nowoczesne formy sztuki. W roku 2004 wystąpili przed już mocno schorowanym Papieżem tancerze breakdance.