Przesłanie z okazji 1200. rocznicy koronacji Karola Wielkiego

Wspaniała synteza starożytnej kultury klasycznej, przede wszystkim rzymskiej, z kulturami ludów germańskich i celtyckich, oparta na fundamencie Ewangelii Jezusa Chrystusa, stanowi kluczowy element wielkiego dzieła, przez które Karol Wielki przyczynił się do powstania kontynentu. Europa bowiem nie była wówczas jednością z geograficznego punktu widzenia i tylko dzięki przyjęciu wiary chrześcijańskiej stała się kontynentem, który w ciągu następnych stuleci potrafił szerzyć swoje wartości prawie we wszystkich częściach ziemi, dla dobra ludzkości. Mówiąc o tym, trzeba także zwrócić uwagę, że ideologie, które w ciągu XX stulecia rozlały wiele łez i krwi, również zrodziły się w Europie, gdy próbowała ona zapomnieć o swoich chrześcijańskich fundamentach. 

„Karta podstawowych praw” opracowana przez Unię Europejską jest kolejną próbą stworzenia – na początku nowego tysiąclecia – syntezy fundamentalnych wartości, które mają kształtować współistnienie narodów europejskich. Kościół z żywym zainteresowaniem śledził przebieg prac nad tym dokumentem. Nie mogę w związku z tym ukryć rozczarowania faktem, że tekst Karty nie zawiera ani jednej wzmianki o Bogu, który skądinąd jest pierwotnym źródłem godności człowieka i jego fundamentalnych praw. Nie wolno zapominać, że właśnie odrzucenie Boga i Jego przykazań doprowadziło w ubiegłym stuleciu do powstania bałwochwalczych tyranii, które krzewiły kult rasy, klasy społecznej, państwa, narodu czy partii, odrzucając kult Boga żywego i prawdziwego. Właśnie w świetle tragedii, jakie dotknęły XX stulecie, można zrozumieć, prawa Boga i człowieka albo umacniają się nawzajem, albo razem zostają przekreślone.

Mimo wielu chwalebnych wysiłków przygotowany tekst europejskiej „Karty” nie zaspokoił słusznych oczekiwań wielu ludzi. Odważniejsza mogła być zwłaszcza obrona praw osoby i rodziny. W pełni uzasadniona jest bowiem troska o należytą ochronę tych praw, nie zawsze właściwie rozumianych i respektowanych. W wielu krajach europejskich są one zagrożone na przykład przez politykę sprzyjającą aborcji, prawie wszędzie legalnej, przez postawę coraz bardziej tolerancyjną wobec eutanazji, a ostatnio przez pewne projekty ustaw regulujących kwestię technologii genetycznych, ale nie respektujących w dostatecznej mierze ludzkiej godności embrionu. Nie wystarczy opiewać wielkimi słowami godności człowieka, jeśli potem samo prawodawstwo jawnie jej zaprzecza. 

Wielka historyczna postać cesarza Karola Wielkiego przypomina o chrześcijańskich korzeniach Europy, przenosząc jej badaczy do epoki, która mimo nieuniknionych ludzkich ograniczeń była czasem imponującego rozkwitu kulturowego w prawie wszystkich dziedzinach ludzkiego doświadczenia. Poszukując swej tożsamości, Europa musi zdecydowanie dążyć do odzyskania kulturowego dziedzictwa, pozostawionego przez Karola Wielkiego i przechowywanego przez ponad tysiąc lat. Wychowanie w duchu chrześcijańskiego humanizmu jest rękojmią formacji intelektualnej i moralnej, która kształtuje młodzieżą pomaga jej podejmować poważne problemy, jakie niesie z sobą rozwój nauki i techniki. W tym sensie także nauka języków klasycznych w szkołach może skutecznie dopomagać w zapoznawaniu młodych pokoleń z dziedzictwem kulturowym o nieocenionej wartości.

Wyrażam zatem uznanie wszystkim, którzy przygotowali tę sesję akademicką, a w szczególności przewodniczącemu Papieskiego Komitetu Nauk Historycznych ks. prał. Walterowi Brandmüllerowi. Ta naukowa inicjatywa jest cennym wkładem w dążenie do ponownego odkrycia wartości, w których można dostrzec prawdziwą „duszę” Europy. Korzystając ze sposobności, pragnę także pozdrowić chór chłopięcy katedry augsburskiej, którego śpiew stanowi godne uzupełnienie całości. 

W tym duchu udzielam księdzu kardynałowi, prelegentom i uczestnikom sesji oraz pueri cantores specjalnego Apostolskiego Błogosławieństwa. 

Watykan, dnia 14grudnia 2000 roku. 

Jan Paweł II, papież